روزهاي سياه ارزهاي ديجيتال در ايران 

فعالان حوزه رمزارزها، پرداخت‌ياري و مديران عامل صرافي‌هاي رمزارزي در واكنش به تصميم بانك مركزي براي مسدودي درگاه‌هاي پرداخت از قطع شريان حيات ۳۰۰ كسب‌وكار حوزه رمزارزها خبر دادند و خواستار پاسخ شفاف بانك مركزي نسبت به اين اقدام شدند. به گفته آنها تداوم اين سياست منجر به گسترش بازار سياه رمزارز و زيرزميني مي‌شود.

 «نشست خبري سكوهاي تبادل رمزارز پيرو مسدودي خدمات پرداخت» به ميزباني اتاق بازرگاني ايران برگزار شد. در ابتداي اين نشست رضا قرباني - عضو هيات مديره سازمان نظام صنفي رايانه‌اي تهران - گفت: كسب و كارهاي رمز ارز در سال‌هاي پاياني دهه ۹۰ فعاليت خود را آغاز كردند و فعاليت آنها به رسميت شناخته شد كه برخي از آنها امروز تا چند ميليون كاربر دارند. در سال‌هاي گذشته اكوسيستم رمز ارزي ايران، موضوع تنظيم‌گري در حوزه رمز ارز را دنبال كرده است و مهم‌ترين خواسته از جانب حاكميت و بانك مركزي بر جلوگيري از پولشويي و خالي‌فروشي بوده كه اكوسيستم رمز ارزي تمام تلاش خود را براي تحقق اين موضوع انجام داده است. وي افزود: از آنجاكه در سال‌هاي اخير دنياي ديجيتال رشد سريعي داشته، فضاي اكوسيستم رمز ارز در كشورهاي همجوار رشد سريعي را تجربه كرده است. اما از روز پنجشنبه هفته گذشته به صورت ناگهاني درگاه پرداخت صرافي‌هاي رمز ارز مسدود شد و هنوز به‌طور كاملا واضح و رسمي دليل انسداد اين صرافي‌ها اعلام نشده است. اين عضو سازمان نظام صنفي رايانه‌اي تهران تاكيد كرد: خواسته امروز صرافي‌ها به صورت واضح باز شدن حساب صرافي‌هاي رمز ارز است. اگر اين اتفاق تداوم داشته باشد بي‌شك بستر معاملات زيرزميني رمزارز گسترده خواهد شد. 

بستن درگاه كسب‌وكارهايي كه به‌صورت رسمي كار مي‌كنند، بازار سياه را تقويت مي‌كند

نيما قاضي، رييس انجمن تجارت الكترونيكي تهران در واكنش به مسدودي چندروزه درگاه‌هاي پرداخت صرافي‌ها گفت: چرا دولت‌ هميشه همين كار را مي‌كند. هرگاه نمي‌داند چه تصميمي بايد بگيرد مسدودسازي مي‌كند و در مرحله اول هم فعاليت كسب‌وكارهاي رسمي را مختل مي‌كند. دولت بايد مبناي تصميم‌گيري خود را اعلام كند. رييس انجمن تجارت الكترونيك ادامه داد: من تعجب مي‌كنم چرا اين روش در اين ۱۲ سالي كه من در اين حوزه كار مي‌كنم تغيير نمي‌كند. چيزي كه نمي‌شناسيم را مي‌كشيم تا بعدا تصميم بگيريم درمورد آن چه كنيم. انتظار ما از دولت اين نبود كه بدون ارايه دليل و راهبرد، كنشي به اين تندي نشان دهد. اگر هدف ما حفظ ارزش پول ملي بوده، اين موضوع بر خلاف خودش عمل مي‌كند. اين تصميمات ناگهاني باعث شكل‌گيري بازارهاي سياه و زيرزميني است. بستن درگاه كسب‌وكارهايي كه به‌صورت رسمي كار مي‌كنند، نه تنها مشكلي را حل نمي‌كند، بلكه بازار سياه را تقويت مي‌كند. انتظار ما اين است هرچه سريع‌تر اين درگاه‌ها باز شود و دولت دليل اين تصميم‌گيري را روشن كند. اميرحسين راد درباره آينده كسب‌وكارهاي اين حوزه گفت: اين مساله در نسبت با پلتفرم‌هاي بزرگ و كوچك متفاوت است. براي ما OTC (Over The Counter) نيستيم عملا جريان ريالي قطع شده است. جريان ريالي از ورودي و خروجي مسدود شده است. در اين وضعيت دارايي‌هاي همه نگه داشته شده است و با بازگشايي آن توازن ميان فروشنده و خريدار بهم مي‌خورد و در نتيجه ميليون‌ها ايراني از اين تصميم آسيب مي‌بينند. مهدي شريعتمدار به عنوان پرداختياري كه درگاه پرداختش مسدود شده و نتيجه آن اختلال در فرآيند فعاليت سكوهاي تبادل است، گفت: پلتفرم‌هاي رمزارزي طي سال گذشته ۲۰ هزار استعلام قضايي را پاسخ داده‌اند و در اصل بخش خصوصي آنچه مي‌توانسته در كمك به دولت‌ و تنظيم‌گري انجام داده است. ما در سه ماه گذشته يك‌بار برخي درگاه‌ها بسته شد اما اين‌بار به صورت كامل طي اين دوره درگاه يك صنعت به صورت كامل مسدود شده است و هيچكس نمي‌تواند تراكنش انجام دهد. او‌ ادامه داد: پلتفرم‌هاي تبادل رمزارز پلتفرم‌هاي دوسويه بين دو كاربر هستند. اين پلتفرم‌ها در حال تسهيل بودند كه افرادي كه قصد خريدوفروش رمزارز را داشتند بتوانند معاملات خود را انجام دهند. ما با اكوسيستمي روبرو هستيم كه بيش از پانزده ميليون كاربر دارد. و همواره در موضوع احراز هويت و همكاري با فتا و قوه ‌قضاييه عملكرد مسوولانه‌اي داشته است.

بايد براي چنين تصميمي توضيح داده شود

فرزين فرديس، عضو هيات رييسه اتاق بازرگاني تهران گفت: حداقل انتظار ما اين است كه براي چنين تصميمي توضيح و دليل بخواهيم. ما مشكل عجيبي را نمي‌ديديم كه بخواهد آسيبي توسط اين كسب‌وكارها به اقتصاد كشور وارد شود. مازيار نوربخش رييس كميسيون تحول، نوآوري و بهره‌وري اتاق بازرگاني تهران گفت: نگراني بانك مركزي كنترل نرخ ارز است نرخ ارز كاغذ را مي‌تواند كنترل كند اما تاكنون نتوانسته تتر را كنترل كند. همان چهارشنبه كه در نهايت درگاه‌هاي پرداخت صرافس‌ها بسته شد صف خريد تتر ايجاد شده بود و كارشناسان بانك مركزي معتقدند بخشي از افزايش نرخ ارز به همين دليل است. اما مشكلي كه وجود دارد اين است كه بانك مركزي حاضر به پاسخگويي نيست و در جلسات شركت نمي‌كند. اين مساله از لايه فناوري خارج است.

برخوردهاي سلبي مورد تاييد ما نيست

مهدي فاطميان رييس انجمن فين‌تك با نگاه به گذشته گفت: قبلا هرگاه صرافي‌هاي رمزارزي را مسدود مي‌كردند دليل آن را افزايش نرخ ارز اعلام مي‌كردند اما الان دليل را پولشويي اعلام مي‌كنند اما اتهام پولشويي را نمي‌توان اينگونه اعلام كرد. درخواست ما اين است كه شفافيت در تعامل اتفاق بيفتد, وقتي ما شفاف با بانك مركزي رفتار مي‌كنيم انتظارمان از بانك مركزي همين است. رييس انجمن فين‌تك ايران گفت: ما حداقل انتظار داشتيم بانك مركزي شنبه با كسب‌وكارها جلسه بگذارد و دليل را اعلام كند اما آن هم اعلام نشد. اقدام بانك مركزي اقدام درستي نيست مي‌شد با ايجاد راهكارها و رد و بدل موضوع به شكل ديگري رفع شود. ما در حال كمك به رشد اقتصاد ديجيتال كشور هستيم. اين برخوردهاي سلبي مورد تاييد ما نيست. امين كلاهدوزان، رييس مركز توسعه تجارت الكترونيكي گفت: بانك مركزي تنظيم‌گر بخشي است. اما مي‌توانيم مطالبه‌گر باشيم كه اين حوزه تعيين تكليف شود. حتي اگر كاري قرار است ممنوع شود بايد اعلام شود و براي آن دليل بياورند. بلاتكليفي آسيب‌زا است و اين موضوع ادامه دارد. اميدواريم اين تعيين تكليف زودتر اتفاق بيفتد. من به فعاليت‌هاي مركز ملي فضاي مجازي اميدوارم. بانك مركزي بايد يك موضع‌گيري رسمي داشته باشد و علت خود را بيان كند. شايد مشكل قابل حل باشد اما اكنون اين مسدودسازي توجيهي ندارد. ما در مركز توسعه تجارت پيگير هستيم كه شفاف‌سازي در مورد اين قضيه انجام شود. اميرحسين راد گفت: اين اكوسيستم تقابلي با بانك مركزي ندارد و اگر مساله‌اي است ما از تعامل شفاف با بانك مركزي استقبال مي‌كنيم. مهم‌ترين وظيفه بانك مركزي حفظ ارزش پول ملي است. هيچ كسب‌وكاري قصد ندارد در نقش‌آفريني بانك مركزي خللي وارد كند. رسيدن به اين هدف مي‌توانست بسيار بهتر اتفاق بيفتد.او ادامه داد: نقد ما اين است كه اگر با ما مطرح مي‌شد مي‌توانست كمك كند كسب‌وكارها آن را مديريت كنند. اين تصميم باعث آسيب به كسب‌وكار شده اما يك بار براي هميشه به دوستان ثابت شد نرخ تتر روي بازار ارز تاثيرگذار نيست. شما نمي‌توانيد بك بازار كوچك را مسوول نرخ ارز كشور بدانيد. اميدواريم نتيجه و‌ مسووليت اين تصميم پذيرفته شود. اين تصميم بانك مركزي شايد از نظر خودش در كوتاه‌مدت به كنترل موضوعات كمك كرده باشد اما در بلندمدت آسيب‌هاي جدي وارد مي‌كند. آسيب به اين بخش خصوصي فقط آسيب به كسب‌وكار نيست و براي دولت هم آسيب‌زا خواهد بود. اميدواريم اعتماد از دست رفته كاربران دوباره بازگردد.

تنظيم‌گران بخشي گزارشي در مورد نقاط ضعف يا قدرت رمزارزها ارايه نكرده‌اند

عباس آشتياني به عنوان نماينده سازمان نظام صنفي رايانه‌اي حاضر در اين جلسه گفت: تاكنون هيچكدام از تنظيم‌گران بخشي گزارشي در مورد نقاط ضعف يا قدرت رمزارزها ارايه نكرده‌اند. اگر گزارشي از سوي نهادهاي تنظيم‌گري ارايه شده بود مي‌شد آسيب يا نفعي كه در اين دوره زده‌اند را محاسبه کرد. با استفاده از معيار مشخص دليل متاسفانه اعتماد كاربر در حال مخدوش شدن است و اگر اعتماد كاربر به پلتفرم داخلي خدشه‌دار شود بازگشت آن اعتماد سخت است و بازار دست بازارهاي غير شفاف قرار مي‌گيرد. از نظر ما بايد هر چه سريعتر امكان گفت‌وگو فراهم شود و تعامل ميان بخش‌هاي مختلف فراهم شود. همچنين پوريا آستركي، فعال حوزه بلاكچين گفت: ما با اين احتمال مواجهيم كه بانك مركزي به دليل پولشويي يا كنترل نرخ ارز اين كار را انجام داده باشد. اما اكوسيستمي هستيم كه قبل از اينكه اين اكوسيستم ساخته شود در تلاش براي رگولاتوري آن بوديم. دوستان دولتي نگاه مساله محور نسبت به راه‌حل دارند. راه‌حل بانك مركزي براي حل مسائل مربوط به كنترل نرخ ارز مناسب نيست. احسان قاضي‌زاده نيز گفت: استراتژي بانك مركزي چيست؟ درگاه‌هاي پرداخت بسته شد بعدش چه اتفاقي مي‌افتد وقتي ۲ سال در نوبت مي‌مانيم تا درگاه پرداخت ۷۸۰۰ را بگيريم آيا بستن اين درگاه بي‌ارزش كردن اين درگاه نيست. همچنين اميرحسين مرداني گفت: هيچكس دوست ندارد ارز ۸۰ هزارتوماني را ببيند پس دغدغه آقاي فرزين دغدغه همه ماست ما انتظار داريم همان‌گونه كه با بقيه برخورد مي‌شود با ما نيز برخورد شود. اگر با فعالان حوزه پتروشيمي جلسه مي‌گذارند تا وضعيت ارز را بررسي كنند پس بايد به صنعت ما نيز احترام گذاشته شود الان ۴ روز است كه شريان اصلي اين صنعت قطع شود. مهدي عبادي نيز گفت: راهكار در وجودِ داده است. فعالان اين صنعت بارها در جلسات بانك مركزي با داده به اين نهاد جواب داده‌اند. اما بانك مركزي در مقابل اين كار را انجام نداده است. اگر صف خريد تتر در صرافي‌ها تشكيل شده بانك مركزي در اين مورد داده‌اي داده است؟ اگر دغدغه پولشويي است، آيا در اين مورد داده وجود داشته است؟ من خواهش مي‌كنم اين صحبت‌ها با رجوع به داده‌ها گفته شود. اگر دغدغه كنترل ارز دارد بايد ديتا داشته باشد مي‌گويند صف تتر ايجاد شده مگر دسترسي به ديتاي صرافي‌ها دارد اگر اتهام مي‌زنند يا حرفي مي‌زنند بايد بر اساس ديتا باشد. از بانك مركزي مي‌خواهيم كه ميز گفت‌وگو را ترك نكند دغدغه‌هايش را بر اساس ديتا اعلام كند تا ما بتوانيم آن دغدغه‌ها را رفع كنند.